Việc tạo nguyên mẫu (Prototyping) giúp hình thành ý tưởng cho thiết kế cũng như tìm kiếm một giải pháp tốt hơn nếu có. Bất kỳ nhà thiết kế nào cũng xem công đoạn này như phần tất yếu của sản phẩm. Hãy tham khảo qua chương trình tạo mẫu ProtoPie – một công cụ sẽ giúp bạn đơn giản hóa hơn trong việc tạo mẫu để đưa chúng vào thiết kế và sản phẩm trong hiện thực.
1. Prototype & Tác dụng trong giả định ý tưởng, hoàn thiện giải pháp
1.1 Khiến ý tưởng hữu hình hơn
Các nhà thiết kế tốn khá nhiều thời gian cho việc giải thích ý nghĩa cụ thể của ý tưởng mà mình đưa ra. Khi người khác lắng nghe, nếu không được nhìn thấy, họ sẽ phải tưởng tượng ra sản phẩm dẫn đến sai lệch ý tưởng ban đầu của người thiết kế. Tạo nguyên mẫu chính là cách giúp nhà thiết kế đưa ý tưởng trở nên hữu hình hơn trong mắt đội nhóm và khách hàng. Bản nguyên mẫu không cần quá lộng lẫy mà chỉ cần lột tả được nội dung cơ bản, giúp mọi người hiểu được ý nghĩa của ý tưởng và nhìn nhận giá trị của bản thiết kế.
Nguồn: Vimeo
Giảm thiểu tối đa thời gian cho việc phác thảo ý tưởng là điều cực kì quan trọng và cần thiết đối với mỗi nhà thiết kế. Vì thế, ở bước đầu trong tiến trình sáng tạo, nếu muốn thử nhiều ý tưởng trước khi đưa ra lựa chọn cuối cùng, nhà thiết kế có thể sử dụng bản phác thảo có độ chân thật thấp để truyền tải ý tưởng. Đến khi ý tưởng đã được quyết định, độ chân thật từ trung bình đến cao để tạo bản nguyên mẫu giúp khách hàng hình dung sản phẩm cuối cùng chính xác hơn.
1.2 Tập trung vào 1 ý tưởng chính
Thông thường, các nhóm thiết kế sản phẩm có hàng tá ý tưởng về tính năng cho sản phẩm. Vì thế, trong một số trường hợp, khi họ cố gắng biến tất cả ý tưởng trở thành hiện thực, không may thay, họ lại tạo ra một sản phẩm tích hợp nhiều chức năng tệ và hoàn toàn không sử dụng được bởi không phải tính năng nào cũng quan trọng và cần thiết đối với người dùng.
Đồ thị Featuritis cho thấy mối tương quan giữa tính năng sản phẩm và sự hài lòng của khách hàng (Nguồn ảnh: plutora)
Do đó, nguyên mẫu chính là công cụ giúp các nhà thiết kế có thể thử nghiệm trước các tính năng sản phẩm giúp đưa ra kết quả về tính ứng dụng của sản phẩm, từ đó đảm bảo ý tưởng với khách hàng.
Tập trung vào khách hàng mục tiêu và tối ưu hóa cho việc thiết kế sản phẩm (Nguồn ảnh: depalmastudios)
1.3 Đánh giá tính năng kỹ thuật
Chi phí cho việc giới thiệu một tính năng cụ thể của sản phẩm rất khác nhau, tùy vào độ phức tạp của chúng. Trong nhiều trường hợp, rất khó để có thể đánh giá được tính phức tạp chỉ bằng việc đọc đặc điểm kỹ thuật. “Phát triển tính năng này không tốn nhiều hơn một ngày” là giả định hoàn toàn sai lầm bởi thời gian phát triển thực sự lại tiêu tốn cả tuần hoặc hơn dẫn đến trì trệ thời gian giới thiệu sản phẩm ra thị trường và tiêu tốn nhiều kinh phí.
Nguyên mẫu đóng vai trò là cầu nối giữa nhà thiết kế và khách hàng. Quá trình tạo nguyên mẫu giúp nhà phát triển hiểu được khía cạnh nào trong ý tưởng của bạn là khó hoặc không thể đưa vào ứng dụng. Trong suốt quá trình tạo mẫu có độ chính xác cao, hầu hết các thiếu sót tiềm ẩn về UI và tương tác người dùng đều bị phơi bày ra. Việc này giúp bạn lên kế hoạch cho nguồn lực, thời gian và ngân sách. Hãy nhớ rằng: bạn càng xác định được tiến trình và chỉnh sửa những vấn đề cơ bản càng sớm bao nhiêu thì chi phí càng ít tốn kém bấy nhiêu.
Nguồn: Vimeo
1.4 Biến 1 ý tưởng thành nhiều ý tưởng mới
Khi các nhà thiết kế sản phẩm nghĩ ra được ý tưởng hay, họ thường có xu hướng cho đó là giải pháp hoàn thiện cuối cùng để cả nhóm xây dựng và thực hiện. Cách suy nghĩ này thường rất nguy hiểm bởi nó hạn chế tầm nhìn của cả đội cũng như tổ chức. Tuy nhiên, điều này chỉ xảy ra khi chúng ta bỏ qua bước tạo nguyên mẫu mà đi thẳng vào việc xây dựng sản phẩm.
Quá trình tạo nguyên mẫu như một cuộc thử nghiệm giúp các nhà thiết kế tìm ra nhiều cách tiếp cận khác nhau, từ đó đưa ra được giải pháp tối ưu nhất. Dù khi bắt đầu chỉ bắt đầu với một ý tưởng, tuy nhiên trong thời gian triển khai nguyên mẫu, sẽ có nhiều hướng phát triển khác nhau, và dĩ nhiên kết quả đưa ra cũng khác nhau. Thông qua quá trình xây dựng – đo lường – học hỏi, các nhà thiết kế sẽ có thể tìm ra được ý tưởng cuối cùng. Vì vậy, có thể khẳng định quá trình tạo mẫu giúp các nhà thiết kế có thể đưa ra quyết định triển khai sản phẩm.
Áp dụng mô hình Double Diamond để khám phá và triển khai ý tưởng (Nguồn ảnh: Hackernoon)
2. Prototype và những lưu ý khi làm việc nhóm
2.1 Cởi mở hơn khi trao đổi ý tưởng tập thể
Rất nhiều tổ chức gặp phải hiệu ứng HiPPO (ý kiến của người được trả lương cao nhất). Hiệu ứng này mô tả xu hướng của những người được trả lương thấp hơn bị dè dặt và gò bó bởi người được trả lương cao hơn (thường là quản lý) khi cần đưa ra một quyết định. Có thể nói đây là một tác động tiêu cực đến thiết kế sản phẩm – vì nó đưa ra sự thiên vị cho tất cả các quyết định thiết kế. Khi cả nhóm thảo luận về thiết kế, thay vì cùng nhau đưa ra quyết định, họ thường chỉ nhìn vào một người để chia sẻ ý tưởng.
Có hai điều sẽ giúp bạn đối phó với hiệu ứng HiPPO. Đầu tiên, hãy nhớ tư duy “Không có ý tưởng tồi.” Có nghĩa là: “Không phải việc bắt đầu ngay được với một ý tưởng tốt mà là việc chuyển nó sang nhiều khả năng rộng lớn như thế nào.” Điều quan trọng là luôn sẵn sàng khám phá nhiều hướng đi khác nhau và nhiều giải pháp nguyên mẫu khác nhau. Thứ hai là đưa ra những nhận xét thật lòng. Ngay cả khi bạn là một người chủ hay quản lý của tổ chức, những người làm việc cùng bạn cũng không nên vì thế mà dè dặt khi nghĩ về ý tưởng của bạn. Bạn nên thúc đẩy họ thử nghiệm nhiều cách tiếp cận khác nhau. Thay vì nói “Tôi nghĩ chúng ta nên thiết kế như thế này….”, hãy nói “các bạn nghĩ sao về cách thiết kế này?” Chỉ một lời nói đơn giản thế thôi nhưng sẽ giúp bạn xây dựng tinh thần sáng tạo và giúp các thành viên khác trong đội cùng nhau giải quyết vấn đề.
2.2 Bỏ qua sự thiên vị cá nhân
Cảm xúc đóng vai trò rất lớn trong việc đưa ra quyết định. Khi đánh giá các ý tưởng, chúng ta không chỉ cố gắng hiểu giá trị ý tưởng mà còn nhận thức hoặc vô thức đánh giá người đưa ra ý tưởng đó. Điều này xảy ra vì thường rất khó tách biệt ý tưởng khỏi người đề xướng chúng.
Tuy nhiên, điều quan trọng nhất là hãy tập trung vào việc nhận xét nguyên mẫu. Khi một thành viên trong nhóm thiết kế nảy ra một ý tưởng hoặc giải pháp tiềm năng, hãy yêu cầu họ khiến chúng trở nên hữu hình hơn bằng việc tạo nguyên mẫu và thử nghiệm nó cùng với các thành viên khác và tìm ra hướng triển khai tốt nhất. Bằng việc thu thập các phản hồi có ích từ đồng nghiệp cũng như những người có liên quan đến dự án, bạn không những bỏ qua được suy nghĩ thiên vị của bản thân mà còn tìm ra giải pháp tuyệt vời để xử lý vấn đề.
Quy trình xây dựng – đo lường – học hỏi bởi Learn Startup (Nguồn ảnh: openclassrooms)
3. Lời kết
Quá trình tạo nguyên mẫu không chỉ là một kĩ thuật được sử dụng trong quá trình phát triển sản phẩm mà nó còn là một triết lý thiết kế, một lối suy nghĩ. Tom và David Kelly - 2 nhà thiết kế của IDEO tóm gọn tầm quan trọng của quá trình tạo nguyên mẫu như sau: “Nếu một bức tranh trị giá 1,000 từ thì một nguyên mẫu trị giá 1,000 cuộc họp”. Quá trình tạo nguyên mẫu giúp định hình quỹ đạo thiết kế bằng cách hình thành nên tâm trí bạn theo đuổi những ý tưởng hay hơn. Bất kì đội nhóm nào cũng xem quá trình tạo nguyên mẫu là phần thiết yếu của sản phẩm để tìm kiếm giải pháp hiệu quả hơn.
Nguồn: Tổng hợp